Xơ phổi hậu Covid-19 là tình trạng nhu mô phổi bị phá hủy trong giai đoạn cấp tính sẽ không thể phục hồi trạng thái nhu mô phổi bình thường, mà thay bằng những mô xơ. Những tổ chức xơ này không thể trao đổi khí CO2 và O2 ở phổi, dẫn đến tình trạng khó thở, đặc biệt là khi vận động thể lực.
Các biến chứng này có thể quan sát được sau 3-6 tháng kể từ khi khỏi bệnh, tùy theo các mức độ nghiêm trọng khác nhau như suy giảm chức năng, khó thở…
Tuy nhiên, nghiên cứu mới đây được công bố trên tạp chí Respiratory Research cho thấy trên hình chụp X-quang của bệnh nhân sau một năm khỏi Covid-19 vẫn xuất hiện các bất thường trên phổi.
Các tổn thương bao gồm tổn thương dạng kính mờ, giãn phế quản, bất thường ở nhu mô và kẽ phổi. Ngoài ra, 1/3 số bệnh nhân từng trở nặng bị suy giảm chức năng phổi, liên tục bị khó thở sau một năm.
| Hình chụp X-quang của bệnh nhân sau một năm khỏi Covid-19 xuất hiện các bất thường trên phổi. Ảnh: Respiratory Research. |
Nghiên cứu thực hiện trên 287 bệnh nhân nhiễm nCoV phải nhập viện. Trong đó, khoảng 60 người được thở oxy, 140 ca thở máy và 90 bệnh nhân thở máy xâm nhập. Gần 70% không có tiền sử hút thuốc, 80% không có hoặc chỉ mắc một bệnh lý nền. Tỷ lệ thuyên tắc huyết khối phổi và huyết khối tĩnh mạch sâu thấp và tương đương ở cả hai nhóm.
Họ được theo dõi tình trạng suy giảm khả năng khuếch tán CO2 trong một năm. Chủ yếu tình trạng này ở mức độ nhẹ và cải thiện sau 6 tháng. Không có bệnh nhân nào tử vong, song, 5 người phải nhập viện vì nhiều nguyên nhân khác nhau.
Kết quả cho thấy nhóm được thở oxy và thở máy có khả năng khuếch tán CO2 thấp nhất, chỉ cải thiện được sau 6-12 tháng. Ngược lại, rất ít người bị tắc nghẽn huyết khối phổi và huyết khối tĩnh mạch sâu có những thay đổi hạn chế ở phổi.
Ngoài ra, các chức năng khác của phổi không có sự khác biệt giữa các nhóm, cứ 5 bệnh nhân có một người không còn đi bộ dài được như trước. Không nhóm nào cần bổ sung oxy.
Khoảng 40% bệnh nhân cho biết họ khó thở khi gắng sức nhẹ, 34 bệnh nhân phải đi bộ chậm hoặc dừng lại để lấy lại hơi.
Khi so sánh các lần theo dõi 6 và 12 tháng, nhóm tác giả phát hiện có sự gia tăng số lượng bệnh nhân xuất hiện triệu chứng khó thở ở tất cả nhóm, nhưng không đáng kể. Không bệnh nhân nào phải tham gia chương trình phục hồi chức năng. Các bất thường về bức xạ cũng được tìm thấy ở 80% bệnh nhân thở máy xâm nhập, 65% thở oxy.
Khi xem xét ảnh chụp CT phổi, nhóm tác giả phát hiện tổn thương ở nhu mô, tổ chức kẽ. Đặc biệt, hơn 50% bị tổn thương dạng kính mờ, 1/3 có bất thường dạng lưới, dưới 5% bị giảm tỷ trọng không khí trong các nang phổi mỗi bên. 44% bị tổn thương dạng kính mờ kèm theo giãn phế quản.
Trong số những người khuếch tán CO2 bình thường, gần 60% có những bất thường khi chụp CT. Tuy nhiên, khi khả năng khuếch tán CO2 bị suy giảm, tỷ lệ bất thường trên CT lên đến 77%. Con số này cũng tương tự với các tổn thương dạng kính mờ, tương ứng là 45% và 61%. Các bất thường dạng lưới lần lượt xảy ra ở 28% và gần 50% trường hợp.
Từ các kết quả này, nhóm chuyên gia kết luận phổi bị xơ hóa là tình trạng không phổ biến sau khi nhiễm nCoV. Chỉ 1% bệnh nhân có biến chứng này sau 12 tháng kể từ khi xuất viện.
